​“Er mag nóg een stuk vanaf.” Wie beeldhouwt zal vroeg of laat zo’n zin van één van de docenten te horen krijgen. Het is namelijk ongeveer een universele angst onder cursisten om te veel van je steen weghalen. En dus laten ze vaak meer zitten dan nodig is. Zo niet Liz. “Ik probeer altijd alles dunner te maken”, vertelt ze alsof dat de normaalste zaak van de wereld is. Zo’n 18 maanden geleden stapte ze zonder enige beeldhouwervaring het atelier in. Sindsdien maakte ze al vijf beelden, die stuk voor stuk bíjna perfect zijn. Wie is deze bijzondere verschijning? Wat inspireert haar? En hoe kan het dat ze zónder ervaring al zo goed is? Tijd om kennis te maken met Liz.
Tekst: Jessica Kelder 

​Het is februari 2020 als er een kleine, vrolijke, Britse vrouw het beeldhouwatelier binnenloopt. Liz woont op dat moment zo’n anderhalf jaar in Leiden en is het zat om alleen maar achter de computer te zitten. Ze zocht daarom een creatieve bezigheid, iets om haar bij die computer vandaan te halen. Bij gebrek aan talent voor schilderen of aanbod in houtbewerkingscursussen, besluit ze dan maar te gaan beeldhouwen. “Ik probeer het wel, even kijken hoe het is.” Onzeker staart ze naar het stuk steen dat voor haar ligt. Wat moet ze ermee? Veel tijd om te wennen krijgt ze niet: al na drie lessen duwt Covid Nederland in lockdown. Maar meer tijd heeft Liz ook niet nodig. Ze is verslingerd aan het beeldhouwen. Die steen, daar moet en zal een beeld van komen. Ijverig als ze is, pakt ze haar beeldhouwspullen en gaat ze thuis verder met wat haar eerste meesterwerk zal worden. 

​Terug naar die computer waar ze alsmaar achter zit. Werk bracht Liz namelijk drie jaar geleden naar Leiden. Als paleograaf (onderzoeker van schrift) en Egyptoloog is ze gespecialiseerd in hiërogliefen: eeuwenoude geschilderde tekens in Egyptische monumenten, Pyramides en graftombes. Door te letten op de details in hoe die tekens geschilderd zijn, leert ze veel over de schilders en over de tijd waarin ze leefden. “Je ziet het bijvoorbeeld als ze haast hadden”, vertelt ze. “Het penseel is dan veel minder diep in de inkt gedoopt, waardoor er dunne lijnen ontstaan. Bij andere tekens zie je juist veel details, met verfijnde lijnen. Dan heeft iets in het teken hun interesse blijkbaar gewekt. Die onderscheidende elementen, die vertellen je zoveel. Dat doet iets met me.”

Toen de mogelijkheid voor een onderzoeksproject in Leiden zich voordeed, hoefde ze niet lang te twijfelen. Al in 2012 maakte ze tijdens een congres kennis met onze stad en toen al leek het haar enig om hier te werken. “De mensen, de kanalen, de architectuur; ik hou ervan om hier te zijn. Toen ik erachter kwam dat een expert in Leiden werkte en we samen een project konden doen, was ik verkocht.” Alleen nu corona het reizen naar Egypte lastig maakt, is het dus wel erg veel computerwerk. Gelukkig voor ons, want dat bracht haar naar ons atelier, waar ze een plotseling talent voor beeldhouwen bleek te hebben. Nu haar project verlengd is tot 2025, lijkt het erop dat we voorlopig nog mogen blijven genieten van wat Liz maakt.  
​
Wat direct opvalt aan de beelden van Liz, zijn de dunnen lijnen en sierlijke vormen. “Ik hou van ronde vormen, draaien en beweging en ik wil alles dun maken. Als je albast, dat fantastisch is om mee te werken en dat ik ken uit Egypte, dun genoeg maakt, dan wordt het doorschijnend en laat het licht door. Daarom probeer ik altijd alles dunner te maken.” Zonder twijfel inspireert haar werk in Egypte haar ook bij het beeldhouwen: “Werken met steen en tekens raakt iets bij me. Dat is niet logisch, het is er gewoon. De dunne schalen die ik van daar ken, waar ze licht achter doen zoals in musea, dat is wat ik probeer te maken. Alleen hak ik niet dingen in steen, maar probeer ik juist iets naar buiten te halen.”

​Wat volgde waren vier beelden die ze speciaal maakte voor verschillende vrienden. Ze brengt daarin altijd haar unieke stijl mee, maar laat zich ook inspireren door degenen voor wie ze het beeld maakt. Zo maakte ze een letter J uit oranje seleniet voor haar hospita die werkelijk álles in het oranje heeft, en een muzieksleutel voor die vriendin die haar zo gastvrij uitnodigt in hun huisje op Schiermonnikoog en prachtig, vredig de harp speelt. “Ik kijk naar de steen en denk dan aan degenen voor wie ik het beeld maak terwijl ik met het beeld bezig ben. Zo worden ze onderdeel van de steen en verwerk ik ze in het beeld. Het is een kwestie van voelen. Het heeft geen zin om een plan te hebben en de steen mijn wil op te leggen en in die vorm te dwingen. Elke steen heeft een eigen karakter. Daarom maak ik ook liever organische vormen dan figuratief werk.”

​Ook ontdekken hoeveel beeldhouwtalent en -plezier er in jou schuilt? Je bent van harte welkom voor een proefles in het atelier!

​Drie dagen in de week een kantoorbaan, twee dagen in de week voor de klas, zaterdag studeren voor haar deeltijdopleiding aan de pabo: je zou Sandra het schoolvoorbeeld kunnen noemen van een drukke dertiger. Veel ballen in de lucht houden, ambitieus en meerdere verantwoordelijkheden tegelijkertijd dragen. Hoe ze toch rust vindt? Door het beeldhouwen, wat ze nu al zo’n vier jaar met veel plezier bij Beeldhouwatelier Simone van Olst doet. Sandra: “Na een hele dag auditieve en visuele prikkels, is het heerlijk om met je handen te werken, te voelen en je tast in te zetten. Het heeft haast iets meditatiefs. Het is kalm in het atelier, je hoeft niet heel hard na te denken, maar je moet er wel bij blijven. De perfecte bezigheid als je een vol hoofd hebt.”

​“Ik ben voor mijn studie en werk vaak verhuisd en woonde telkens op verschillende plekken. Toen ik in Leiden kwam wonen, zou ik voor het eerst in jaren weer langere tijd op dezelfde plek blijven. Alleen: mijn vrienden woonden overal verspreid door het land, mijn relatie was net uit en ik kende niemand in Leiden. Om hier mensen te leren kennen en wat leuks te doen naast alle verplichtingen, besloot ik te gaan beeldhouwen. Ik had jaren geleden al eens een workshop gedaan, uit nieuwsgierigheid. Nu kon ik dat weer oppakken. ”

​En? Hoe was het?
“Het voelde echt als een frisse start. Ik wist een hoop niet meer en had veel handelingen nog nooit gedaan. Dat heb ik hier allemaal geleerd, alsof ik met een schone lei begon. Simone gaf me de instructies die ik nodig had. Heel fijn om me naast al het nieuwe in mijn leven hier gewoon mee te laten nemen. Het beeldhouwen zelf is leuk, maar Simone en het team maken wel het verschil in hoeveel plezier je erin hebt. Het is net een tweede familie, de beeldhouwfamilie. Het helpt me ontspannen, zeker ook nu tijdens de pandemie. Toen we weer mochten komen na de lockdown voelde het echt alsof het normale leven weer begon.”

​Diezelfde pandemie was voor Arie (28) het laatste zetje om nu eindelijk écht te gaan beeldhouwen. Al langer droomde hij ervan beelden te kunnen maken. Prachtig, vindt hij het, hoeveel ambacht, tijd en energie er in beelden zitten. Hoe groots beelden kunnen zijn en hoe ze emoties kunnen overbrengen. En hoe ze dat gevoel van antiek, oudheid en lang meegaan bij hem oproepen. Het leek hem de ideale hobby, maar tijd was er nooit. Tot die pandemie dus, en tot hij bij museum Beelden aan Zee wederom geïnspireerd raakte: nu heb ik tijd, dacht hij, ik ga het gewoon doen.

​“Ja, dat was boffen. Er zijn niet zo gek veel beeldhouwateliers in Nederland en ik had er eentje in de buurt. De sfeer was gelijk warm, met het hypnotiserende geluid van tikken in steen om je heen. Ik nam een proefles, al het materiaal was er en ik kon laagdrempelig beginnen. ”

​​“Ik wilde een hand maken, dat zag ik in de steen. Simone legt je vervolgens rustig uit waar welk gereedschap voor is, denkt mee met lijnen uitzetten en leert je de technieken. Dat is in het begin wel spannend, want wat je eraf hakt krijg je niet meer terug. Maar ik vond het vooral gaaf om zo fysiek bezig te zijn. Als tiener had ik een bijbaan als timmermanshulp, maar sinds mijn studie was ik niet meer met mijn handen bezig. Nu sta ik elke week twee uur te bikken in steen en zie ik aan het eind van de les resultaat, doordat bijvoorbeeld de pink ineens is losgekomen. Ik ben nog lang niet klaar, maar je ziet de vooruitgang en dat geeft voldoening.”

“Nee, inspirerend juist. Het vraagt om toewijding. In het dagelijks leven verliezen we zo snel onze interesse ergens voor. Met beeldhouwen is dat echt anders. Het is een oefening in dingen afronden en als er dan iets moois uit komt, is dat alleen maar bewonderenswaardig. Ik heb nog meer respect gekregen voor kunstenaars.”

​Sandra: “Het is juist goed te combineren. Ik ben bijvoorbeeld laat klaar met werken en wil me dan niet haasten om hierheen te komen. Het is geen enkel probleem als ik wat later begin. Doordat er met strippenkaarten gewerkt wordt, kan ik bovendien ook een keer overslaan als ik bijvoorbeeld een tentamenweek heb. En ik hoef geen huiswerk te maken of thuis te oefenen, zoals bij pianoles of toneel. Ik kom gewoon hiernaartoe, werk aan mijn beeld, heb een leuke avond en dan ga ik weer naar huis.”

​Arie: “Die vinden het wel gaaf ja en zijn nu zelf ook geïnspireerd om wat creatiefs te gaan doen. Eén van mijn vrienden dacht er stiekem al langer over na om te gaan pottenbakken. Die heeft zich nu aangemeld voor proeflessen. Ik heb wel laten zien dat je het gewoon moet gaan doen.”
Sandra: “De interesse is er wel bij jonge mensen, dat zie je ook altijd op beurzen als Creative Life, maar ze maken er geen tijd voor. Het idee is: sporten houdt je gezond, daar maak ik tijd voor. Hobby’s komen er dan niet van. Terwijl hobby’s ook heel gezond zijn. Iets doen wat van jou is, waar je plezier in hebt en waar je van ontspant. Het is het waard om daar tijd voor in te plannen, en er is hier genoeg flexibiliteit om het in te passen in je leven.”