De kunst van het kijken: ruimtelijk inzicht begint met vertraging

In een wereld waarin alles snel moet – waarin we scrollen, klikken, posten en dóórrennen - vraagt beeldhouwen iets radicaal anders van ons: vertraging. Beeldhouwen begint namelijk niet met een beitel of een steen, maar met kijken. Echt kijken. En dat is iets wat we vaak vergeten te oefenen.

In deze blog neem ik je mee in een andere manier van denken over ruimtelijk inzicht. Geen tips of trucjes, maar een uitnodiging om het proces zelf te vertragen en te verdiepen. Want hoe beter je leert kijken, hoe helderder je vormen worden - van buiten én van binnen.

Kijken als eerste gereedschap
Als beeldhouwer werk je met massa en ruimte, met licht en schaduw, met vorm en tegenvorm. Maar vóór je iets tastbaars maakt, moet je het eerst zien. Niet zomaar “zien” in de alledaagse zin - maar met aandacht, met verwondering.
Ruimtelijk inzicht ontstaat wanneer je leert kijken zonder meteen te willen maken. Wanneer je jezelf de tijd geeft om te begrijpen wat je ziet, in plaats van direct te reageren.

De stilte vóór de vorm
Neem een eenvoudige oefening: een wc-rol met een paar uitgesneden vormen, op een wit vel papier. Zet er een lamp op en kijk naar de schaduw. Dat lijkt niets bijzonders. Maar als je het serieus neemt, ontdek je een wereld aan nuances. Wat zie je echt? Waar buigt de vorm? Hoe verandert de schaduw als je het object draait? Hoe voelt de ruimte tussen het licht en het donker? Dit soort oefeningen zijn geen trucjes. Ze brengen je terug naar een staat van waarnemen - zonder oordeel, zonder haast. En juist daar begint jouw ruimtelijk meesterschap.

"De steen vertelt je iets. Maar alleen als je stil genoeg bent om te luisteren."​

Niet weten is een kracht
Veel mensen zeggen: “Ik heb geen ruimtelijk inzicht.” Maar wat ze vaak bedoelen is: ik heb nog niet geleerd om met aandacht te kijken. Ruimtelijk inzicht is niet iets waarmee je geboren wordt of niet. Het is iets wat groeit door nieuwsgierigheid en geduld. Door het durven aangaan van niet-weten. Bijvoorbeeld tijdens modeltekenen. Niet om een perfect lichaam na te bootsen, maar om te onderzoeken: hoe zit dat been eigenlijk aan dat bekken vast? Hoe loopt de spanning door de ruggengraat? Elk lichaam is een landschap.

Ruimtelijk inzicht is een innerlijk proces
Wat er van buiten zichtbaar wordt in steen, ontstaat van binnen. Hoe meer je je openstelt voor wat er is, hoe sterker je werk wordt. Niet omdat je de ‘juiste’ techniek toepast, maar omdat je ruimte geeft aan het proces. Ruimtelijk inzicht is dan niet langer iets technisch - het wordt een manier van zijn. Van in de wereld staan met open ogen.

De waarde van vertraging
In mijn atelier zeg ik vaak: “Langzaam is sneller.” Want wanneer je vertraagt, zie je méér. Je ziet dat een fout in verhouding al begint bij het kijken, niet bij het hakken. Je voelt dat een sculptuur zijn kracht niet haalt uit perfectie, maar uit balans - en die balans ontdek je alleen door aandacht. Of je nu een beginnende of gevorderde beeldhouwer bent: neem je tijd. Ga wandelen met je werk. Bekijk het in ochtendlicht en in avondlicht. Leg je gereedschap soms bewust neer en kijk alleen maar. Maak foto’s, draai ze om, en zie het met frisse ogen.

Zin om dit zelf te ervaren?
Tijdens de tweedaagse workshop Schets naar Beeld duiken we precies in dit proces. Geen haast, geen druk. Wel: kijken, voelen, onderzoeken en vormgeven. We gaan samen van observatie naar expressie - en van waarnemen naar beeld.

Laat het beeld ontstaan in de stilte van je aandacht. En ontdek hoe jouw manier van kijken de wereld vormgeeft – in steen, in lijnen, in ruimte.