Lakenhal Laat – THE ARTISTS THAT MAKE ME

Ongeveer één keer per maand is er op vrijdagavond in museum De Lakenhal in Leiden een bijzondere avond! Elke tweede vrijdag van de maand kan je vanaf 19:00 tot 22:00 uur het museum bezoeken. Daarnaast zijn er workshops te volgen in het atelier van het museum. Een bezoekje garandeert het ontmoeten van veel andere kunstliefhebbers.
Klik op de foto's om ze volledig te kunnen zien!

Jouw weekend begint in het museum! Of zoals het museum zelf zegt: “Kom elke tweede vrijdag van de maand tussen je werk en de kroeg naar Museum De Lakenhal voor een flinke dosis inspiratie en kennis. Doe mee aan een verdiepend programma vol lezingen, workshops, performances en meer.”
De avond van 13 december 2024 was volgepland. Dit was het programma:
Meet the artist - Joosje Bosch
Meet the artist – Casper Faassen
Meet the artist – Krien Clevis
En Performance: Collective killed the individual star – Jonny Tudor
Interventie: The loner is always the bandit – Sam Mance
Inloop workshop: Beeldvlakken

Naast deze indrukwekkende opsomming aan kunstenaars, lezingen en workshops, was er een paneltalk met diverse kunstenaars die in het najaar in de Lakenhal samen gaan exposeren. Natuurlijk loopt ook de expositie over Leiden viert feest – 450 jaar optochten nog. 

Het was een verademing, zo rustig dat het was in het museum. We konden alle tijd nemen tussen de artist talks en paneltalk om lekker rond te lopen. In ieder geval eerst naar één van mijn favoriete werken op de begane grond: een schilderijtje van Gerrit Dou (Leiden, 1613-1675), De Astronoom. Zodra ik de smalle ruimte binnenloop, wordt mijn blik altijd gelijk vastgepind op dat ene kleine werkje. Het licht, het donker, het fijne. Ik raak altijd ontroerd van dit werk, sowieso van Gerrit Dou! Vooral in deze smalle ruimte komt het zo goed tot zijn recht. Een hele mooie extra touch, waar goed over na is gedacht. 

Een ander werk waar ik gek op ben, bevindt zich boven. Glas-in-lood raam uit het Algemeen Handelsblad-gebouw te Amsterdam, tussen 1927-1928 van Harm Kamerlingh Onnes. “De voorstellingen in de ramen laten zien hoe dagelijks de krant gemaakt wordt en van de persen rolt. De bovenste rij ruiten geeft de financiële zijde van het bedrijf weer. De tweede rij van boven is gewijd aan de typografische afdelingen en de derde rij toont de redactie. De onderste rij laat het drukken van de krant zien. Duidelijk is te zien hoe de kunstenaar beïnvloed werd door de geometrische constructies van De Stijl,’’ zoals op de site te lezen is. Ik word altijd gevangen door de eenvoud van de illustraties, het kleurgebruik en alle kleine details in het glas-in-lood raam. “Toen het handelsblad in 1970 fuseerde met de Nieuwe Rotterdamse Courant, werd het glas-in-lood raam uit het pand gesloopt. Een boer kocht de ramen op omdat hij het lood wilde gebruiken. De twintig panelen werden in 2004 teruggevonden in een boerenstal bij Amsterdam. De boer was nooit begonnen aan het scheiden van het glas en lood, waardoor de ramen met relatief geringe schade werden teruggevonden. Na restauratie konden ze worden overgebracht naar Museum De Lakenhal in Leiden.”
Gelukkig maar, want zo kunnen Alex en ik samen met vele anderen elke keer weer genieten van dit bijzonder mooie stuk!

Het derde werk waar ik altijd heen loop, hangt ook boven. Het is het werk Steenbakkerij bij Krefeld, 1906 van Johan Thorn Prikker. “In dit schilderij van een steenfabriek in Krefeld ontbreekt elke menselijke activiteit. De nadruk ligt op de weergave van een atmosferisch landschap. Het schilderij is stilistisch een mengsel van pointillisme en impressionisme. Johan Thorn Prikker maakte in de periode 1890-1895 naam met een imposant symbolistisch oeuvre. Daarna verschoof zijn belangstelling van de vrije kunst naar de gebonden kunsten. In 1904 vestigde Thorn Prikker zich in Krefeld, waar hij docent werd aan de Kunstgewerbeschule. Vanaf die tijd werd hij vooral in Duitsland bekend met monumentale glas-in-loodramen. De vrije schilderkunst beoefende hij in deze tijd niet veel meer.”
Al van ver zie ik elke keer dit schilderij weer hangen. Na het werk van Jan Toorop in pointillistische stijl gezien te hebben, geeft dit werk mij altijd veel rust. De kleuren maken mij vrolijk en rustig. Alle kleine stipjes vormen een mooie passage van rust en ik zie elke keer dat ik het schilderij bekijk weer een ander detail. 

Na een rondje bovenverdieping wordt het tijd voor een rondje artist meetings. We beginnen bij Casper Faassen. Inspirerend om te horen hoe Caspers verbinding met De Lakenhal tot stand is gekomen, van kinds af aan. Uiteraard vertelt hij ook over zijn liefde voor het prachtige drieluik ‘Het laatste oordeel’ van Lucas van Leyden, wat hem inspireerde tot het werk dat nu bij Molen de Valk in het water staat. Het drieluik ‘Het laatste oordeel’ van Lucas van Leyden uit 1527 vormt de basis van het kunstwerk van Casper Faassen, dat de 3 October Vereeniging cadeau geeft aan Leiden. Het dient ter nagedachtenis aan het ontzet van Leiden van 450 jaar geleden en wordt speciaal ter gelegenheid van dit jubileumjaar vervaardigd. Deze fontein van Faassen is de vervanging voor de oude fontein in de Rijsburgersingel. 
Ondanks dat het gesprek met Faassen maar een kort gesprek is, is het altijd fijn om te horen wat de beweegredenen zijn voor een werk. Dit, naast hoe het proces precies in werking is gesteld. Casper werkt als schilder en fotograaf en heeft zijn atelier om de hoek bij De Lakenhal. Zijn werk is de laatste jaren steeds verstilder geworden. Ik hou van zijn stijl van de laatste jaren, waarin hij verschillende technieken combineert, alsof je door een melkglas naar een object of mens kijkt. 

Het is bijzonder om zo met de kunstenaars in gesprek te gaan. Ik vond zelf het gesprek van Joosje Bosch over haar jas van Leids Laken voor de 3 October Vereeniging heel bijzonder. Ze pakt thema’s van onveiligheid van vrouwen, de optocht ineen en maakte daar met haar moeder een prachtige jas van. Op haar Instagram zie je hoe zij dat hebben gemaakt: https://www.instagram.com/joosjebosch/. Een super gaaf extraatje bij dit werk is dat de bezoekers echt de jas mochten voelen en zelfs aandoen! 

Ik laat even Joosje zelf aan het woord via haar Instagram:
“Phoe, ik weet even niet zo goed waar ik moet beginnen. Ik ben ook brak. Maar het is vandaag 3 oktober, dus het moet even nu. Ik had dit natuurlijk eerder moeten doen.
Elk jaar kiest de 3 October Vereeniging een kunstenaar om een speciaal kunstwerk te maken. In 2023 kreeg Anna die eer. Het werk was klaar en zou bij ons in de studio opgehaald worden door @casperfaassen, kunstenaar en lid van de vereniging. Tijdens zijn bezoek raakten we in gesprek over Leidens Ontzet, de tradities, en de hoop op nieuwe ontwikkelingen.
Voor het jubileum van 450 jaar 3 October Vereeniging was dit misschien wel hét moment om te reflecteren. Wat is er eigenlijk veranderd sinds de eerste viering van Leidens Ontzet? Wat betekent het feest anno 2024? En, nog belangrijker: wat had er misschien al veranderd moeten zijn?
De opdracht die ik vervolgens van Casper kreeg was helder: ik moest mijn kritische blik weer inzetten en het kunstwerk voor het jubileumjaar in 2024 presenteren.
Ik twijfelde of ik dat wilde doen, want ik heb mijn activistische kunst om een reden achter me gelaten. Maar 2 minuten nadat hij weg was, appte ik hem.
Als kind keek ik altijd vol bewondering naar de leden van de 3 October Vereeniging. Hun statige, lange zwarte jassen en hoge hoeden maakten diepe indruk op me. Vanaf dat moment wist ik het: ik wilde ooit ook door de stad paraderen in zo’n prachtige outfit, door de stad waar ik zoveel van houd. Dus met trots presenteer ik een kunstwerk in de vorm van een jas – een jas die ik tijdens de festiviteiten zou willen dragen om te paraderen, te zingen en te vieren, net zoals de leden van de 3 October Vereeniging dat voor mij deden.
Maar deze jas is meer dan alleen een kledingstuk. Het is een kritische en humoristische weerspiegeling van de vragen die ik stel over Leidens Ontzet anno 2024. Is het nog hetzelfde feest? Zijn de waarden nog relevant voor een stad die zo sterk is veranderd? En misschien wel het belangrijkste: waar zijn de nieuwe stemmen en gezichten?
De jas, die ik samen met mijn moeder Marleen Bosch heb ontworpen, is een uniek samenspel van generaties en materialen. De buitenkant is gemaakt van authentieke Leidsche Dekenstof uit 1976 van Van Dijck, terwijl de binnenvoering een laken van mijn oma bevat. Dit symboliseert de verbinding tussen verschillende generaties Leidenaren en hun gedeelde verhalen. De binnenvoering bevat illustraties van onderwerpen die vaak buiten de festiviteiten blijven. Het laat zien dat er meer schuilgaat onder het oppervlak en onbesproken blijft.
Leidens Ontzet is een feest van traditie, maar het staat ook open voor nieuwe interpretaties en frisse perspectieven. De 3 October Vereeniging heeft een lange geschiedenis in het behouden van deze tradities, en dat is wat het feest zo uniek maakt. Tegelijkertijd is het fantastisch om te zien dat het Ontzet elk jaar nieuwe lagen en betekenissen krijgt. Als kunstenaar voel ik me vereerd om aan deze rijke geschiedenis te mogen bijdragen, met een open blik op wat Leidens Ontzet vandaag de dag betekent.”
Zelf had ik al wat vaker enkele illustraties van Joosje voorbij zien komen, en ik word geraakt door haar verhaal tijdens deze artisit meetup. Onder de eerste blik van vrolijkheid zit vaak een pittige toon. Ik hou er van en hoop dat ze zich blijft uitspreken! Volg haar, ze is echt bizar goed: https://joosjebosch.nl/

Wil je zelf ook een bezoekje wagen aan Lakenhal Laat? Kijk dan even op de website van De Lakenhal. Het is absoluut de moeite waard!

De volgende Lakenhal Laat heeft als thema ‘’450 jaar Leids studentenleven’’
Datum: vrijdag 14 februari 2025
Tijd: 19.00 tot 22.00 uur
Prijs: €10 regulier of €7,50 met Museumkaart, studententasje of andere kortingspassen. Studenten betalen deze editie €4,50.
Aanmelden: bestel je tickets online of aan de kassa op de avond zelf (op = op)
Let op: voor sommige programmaonderdelen is een beperkt aantal plaatsen - meld je dus op tijd om verzekerd te zijn van een plekje

Locatie:
Oude Singel 32
2312RA Leiden
+31 (0)71 5165360
www.lakenhal.nl

Openingstijden:
Maandag: gesloten
Dinsdag: 10:00 – 17:00 uur
Woensdag: 10:00 – 17:00 uur
Donderdag: 10:00 – 17:00 uur
Vrijdag: 10:00 – 17:00 uur
Zaterdag: 10:00 – 17:00 uur
Zondag: 10:00 – 17:00 uur